Κρητική Ιερογλυφική Γραφή

Σημειώσεις Dr. Linear

Μετά από μακροχρόνιες και επίπονες επιστημονικές έρευνες κατάφερα τελικά να εντοπίσω τη μυστική τοποθεσία που είναι κρυμμένο εδώ και αιώνες το αντικείμενο με τις μαγικές ιδιότητες. Δυστυχώς οι πληροφορίες μου διέρρευσαν σε αδίστακτο κύκλωμα αρχαιοκαπηλίας, το οποίο εδώ και μήνες με παρακολουθεί στενά. Έφυγα για να χάσουν τα ίχνη μου και αναθέτω σε σένα μια σπουδαία αποστολή: Να βρεις εσύ το θησαυρό και να τον παραδόσεις στο μουσείο. Πρέπει όμως πρώτα να βρεις την κωδική πεντασύλλαβη λέξη που ξεκλειδώνει την κρύπτη. Είναι γραμμένη σε Γραμμική Β γραφή και κάθε συλλαβόγραμμα θα σου δίνεται κάθε φορά που θα περνάς με επιτυχία μια σειρά από προκλήσεις.

Καλή τύχη

Δέχομαι την αποστολή

Γραφή των Αρχανών

Θεωρείται σήμερα το πρωιμότερο σύστημα γραφής, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Κρήτες ήδη πριν από τη ίδρυση των πρώτων ανακτόρων, ενώ μαρτυρείται και μετά την ανοικοδόμησή τους.

Χαρακτηριστικά: Τα σημεία της γραφής είναι μόλις 5 τα οποία ομαδοποιούνται σε δύο σύνολα.  Ανάμεσα  σε αυτά εύκολα μπορείς να αναγνωρίσεις  το διπλό πέλεκυ, το εμβληματικό σύμβολο του μινωικού πολιτισμού.

Η «Γραφή των Αρχανών» εντοπίστηκε πρώτη φορά σε τρεις οστέινες σφραγίδες στο νεκροταφείο Φουρνί στις Αρχάνες, από όπου πήρε και το όνομά της. Ωστόσο, σφραγιδόλιθοι και σφραγίσματα με τη γραφή αυτή έχουν βρεθεί και σε άλλα σημεία του νησιού.

Κρητική Ιερογλυφική γραφή

Ονομάστηκε έτσι από τον Evans χάρη στα εικονιστικά σύμβολα που θυμίζουν την αιγυπτιακή ιερογλυφική γραφή.

Ξεκίνησε να χρησιμοποιείται στην Κρήτη ήδη πριν από την ίδρυση των πρώτων ανακτόρων, ενώ μετά την ανοικοδόμησή τους χρησιμοποιείται για κάποιο διάστημα παράλληλα με τη Γραμμική Α. Αν και οι δυο αυτές γραφές έχουν αρκετές ομοιότητες δεν είναι γνωστό αν αποδίδουν την ίδια ή διαφορετικές γλώσσες.

Η Κρητική ιερογλυφική γραφή έπαψε να χρησιμοποιείται τον πρώιμο 17ο αι. π.Χ., όταν επικράτησε σταδιακά σε όλη την Κρήτη η Γραμμική Α γραφή.

Πρόκειται για συλλαβική γραφή η οποία  διαθέτει:

• 100 περίπου σημεία: συλλαβογράμματα, σύμβολα δηλαδή που αποδίδουν συλλαβές & εικονογράμματα που αποδίδουν αυτόνομες έννοιες.
• Σημεία στίξης: Χ  στην αρχή της λέξης η φράσης / διαχωρίζει τις φράσεις ή λέξεις.
• Ξεχωριστό αριθμητικό σύστημα. 

Οι περισσότερες επιγραφές της Κρητικής ιερογλυφικής έχουν αποκαλυφθεί στην Κνωσό και στα Μάλια. Τη γραφή αυτή βρίσκουμε είτε χαραγμένη πάνω σε πήλινα αντικείμενα, πινακίδες, δισκία κ.α., τα οποία αποτελούσαν  έγγραφα διοικητικού και μη διοικητικού χαρακτήρα. Συχνά κατέγραφαν προϊόντα και κάποια χρησιμοποιούνταν όπως οι σύγχρονες ετικέτες.  Ας δούμε μερικές επιγραφές με Κρητική ιερογλυφική γραφή:

Πήλινο κρεμαστό δισκίο από το Ανάκτορο Κνωσού, 1750- 1650 π.Χ.

Πήλινη ετικέτα μηνοειδούς σχήματος (ημισέλινος) από το  Ανάκτορο της Κνωσού, 1750-1650 π.Χ.

Πολλές φορές η γραφή αυτή χαρασσόταν σε σφραγιδόλιθους με τους οποίους σφράγιζαν πήλινα αντικείμενα, όταν ο πηλός ήταν ακόμη νωπός.

Τετράπλευρο πρίσμα (σφραγιδόλιθος), 1800-1700 π.Χ.

Πρισματική σφραγίδα (σφραγιδόλιθος), 1800-1700 π.Χ.

Δίσκος της Φαιστού

Παραμένει μέχρι σήμερα ένας άλυτος γρίφος! Ειδικοί επιστήμονες συμφωνούν ότι η γραφή του δίσκου είναι συλλαβική και παρουσιάζει ομοιότητες με την Κρητική ιερογλυφική και κυρίως με τη Γραμμική Α γραφή.

Σημαντική σημείωση…

Λέξεις: Οι μικρές κάθετες γραμμούλες μέσα στη σπείρα είναι διαχωριστικές των λέξεων. Έτσι, κάθε ομάδα συμβόλων που βρίσκεται ανάμεσα σε δυο κάθετες γραμμές αποτελεί μια λέξη!

Φορά ανάγνωσης: Το κείμενο του δίσκου ξεκινάει από τη μεγάλη κάθετη γραμμή με τις 5 στιγμές στην περιφέρεια και  διαβάζεται με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, δηλαδή δεξιόστροφα.

Γραμμική Γραφή Α’

Εμφανίζεται κατά την παλαιοανακτορική εποχή και χρησιμοποιείται παράλληλα με την Κρητική ιερογλυφική. Με την ίδρυση των πρώτων ανακτόρων, όταν η παλαιότερη γραφή αρχίζει να ατονεί, κυριαρχεί στην Κρήτη η Γραμμική Α.

Αν και παρατηρούνται πολλές ομοιότητες μεταξύ των δυο παραπάνω γραφών, δεν είναι βέβαιο ότι αποδίδουν την ίδια γλώσσα.

Η Γραμμική Γραφή Α δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμα.

Είναι συλλαβική γραφή με

• 97 συλλαβογράμματα, 64 από τα οποία συναντάμε και  στη Γραμμική Β γραφή, ενώ υπάρχουν και πολλά όμοια ή  κοινά λογογράμματα.
•  Σημεία στίξης: Οι λέξεις διαχωρίζονται μεταξύ τους με μικρές ευδιάκριτες στιγμές.
• Αριθμητικό σύστημα σχεδόν ίδιο με αυτό της μεταγενέστερης Γραμμικής Β γραφής

Σύνταξη:

• οι προτάσεις ή φράσεις πολλές φορές μπορεί να συνεχίζουν  σε περισσότερες από μία σειρές.
• η λέξη προηγείται του αριθμού . Πχ. Για να γράψουμε 2 ξίφη, πρώτα αποδίδεται η λέξη {ξίφη} με συλλαβογράμματα και λογόγραμμα και στη συνέχεια ο αριθμός 2.

Που εντοπίζεται η Γραμμική Α Γραφή

Κυρίως σε πήλινες πινακίδες, ράβδους, δισκία, σφραγίσματα, λίθινα και μεταλλικά αντικείμενα.

Πίνακες Γραμμικής Α Γραφής

Γραμμική Γραφή Β’

Χρησιμοποιήθηκε μετά την ίδρυση των νέων ανακτόρων από τον 17ο ως τον 13ο αι. π.Χ., κυρίως για την τήρηση λογιστικών αρχείων στα ανάκτορα. Όπως απέδειξαν ο νεαρός αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις (M. Ventris) και ο κλασικός φιλόλογος Τζων Τσάντγουικ (J. Chadwick) που αποκρυπτογράφησαν τη Γραμμική Β το 1952, η γραφή αυτή αποδίδει την ελληνική Γλώσσα σε μια πρώιμη μορφή της, αιώνες πριν από την Εποχή του Ομήρου.

Γραμμική Γραφή Β’ – Κανόνες Γραφής

Για να γράψεις στη Γραμμική Β΄ θα σε βοηθήσει να μεταγράψεις  πρώτα τη λέξη με λατινικούς χαρακτήρες! Προσοχή! Πρέπει απαραίτητα  να ακολουθήσεις τους παρακάτω βασικούς κανόνες:

• Τα σύμβολά της γραφής αναπαριστούν συλλαβές αποτελούμενες από ένα φωνήεν ή από ένα σύμφωνο μαζί με ένα φωνήεν.
• Υπάρχουν 5 φωνήεντα: a, e, i, u, o. 
• Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ των  η, ε που αποδίδονται με e και των  ω, ο  που αποδίδονται με o. Επίσης τα δίψηφα αι, ει, οι  απλοποιούνται σε a, e, o αντίστοιχα.
• Όταν μια συλλαβή έχει σύμπλεγμα συμφώνων, τότε τα σύμφωνα χωρίζονται σέ ξεχωριστές συλλαβές με το ίδιο φωνήεν. Πχ. η συλλαβή τρι γράφεται ti – ri. Εξαίρεση αποτελεί Η συλλαβή πτε-φτε-φθε γράφεται με το ειδικό σύμβολο πτε W. Για παράδειγμα ο ράπτης γράφεται ρα-πτε.
• Τα σύμφωνα κ-χ-γ αποδίδονται όλα με το k. Για παράδειγμα το σύμβολο κε (ke) αντιπροσωπεύει τις συλλαβές κε, χε, γε, καθώς και τις συλλαβές κη, χη, γη, αλλά και κει, χει, γει. Ομοίως και με τα σύμφωνα π-φ-β, τ-θ και ρ-λ τα οποία αποδίδονται με τα σύμφωνα p, t και r αντίστοιχα. 
• Τα διπλά ξ, ψ αναλύονται στα σύμφωνα από τα οποία προέρχονται. Για παράδειγμα η συλλαβή ξι γράφεται ki-si.
• Τα διαρκή σύμφωνα λ,ρ, μ,ν, σ όταν βρίσκονται πριν από κάποιο κλειστό σύμφωνο (κ,π,τ), παραλείπονται. Πχ. η λέξη πάντα γράφεται pa – ta, ο χαλκός γράφεται ka – ko. .
• Τα τελικά σύμφωνα παραλείπονται. Πχ. η λέξη Κνωσός γράφεται ko – no – so.
• Τα όμοια σύμφωνα γράφονται ως απλά. Πχ. ο άγγελος γράφεται a – ke – ro.
• Το ου και οι συνδυασμοί αυ, ευ χωρίζονται σe δύο συλλαβές με το υ να αποτελεί τη δεύτερη συλλαβή. Πχ. τό λευκό γράφεται re – u – ko. Όμως όταν τό αυ βρίσκεται στην αρχή λέξης, γράφεται με το ειδικό σύμβολο αυ- ( ). Πχ. η αυλή γράφεται αυ-ρε.
• Αν μετά το φωνήεν ι ακολουθεί άλλο φωνήεν, τίθεται ανάμεσά τους τό j (γι). Πχ. Η Μαρία γράφεται μα-ρι-για. Αυτό δεν είναι πάντα υποχρεωτικό.
• Ο σύνδεσμος και γράφεται με το ειδικό σύμβολο qε U.
• Στο τέλος των λέξεων σημειώνεται μια μικρή κάθετη γραμμή (Ι).

(συνέχεια..)

Πίνακες Εικονογραμμάτων της Γραμμικής  Β΄ Γραφής

Σύστημα Αρίθμησης Γραμμικής Β Γραφής

Για παράδειγμα ο αριθμός 13.659 γράφεται :  𐄫𐄤𐄞𐄔𐄏

Μονάδες Μέτρησης Βάρους και Όγκου

Tο βάρος και ο όγκος των αγαθών καταγράφεται στη γραμμική Β’ γραφή με τελείως διαφορετικό από αυτόν που γνωρίζουμε σήμερα. Για παράδειγμα υπήρχε διαφορετικό σύμβολο που απέδιδε τα 30 κιλά και διαφορετικό σύμβολο για το κιλό.

Έτσι τα 35 κιλά γράφονται ως:   𐄇𐄷𐄋𐄸  (δηλ. ένα τριαντάκιλο και 5 κιλά)

Ενώ τα 75 κιλα ως:   𐄈𐄷𐄐𐄋𐄸  (δηλ. 2 τριαντάκιλα και 15 κιλά)

Ομοίως καταγράφεται και ο όγκος